Ortodoks politika nedir?

İktisatta bir ekonomi politikası olan Ortodoks yaklaşım, gene kabul görmüş ana akım yaklaşımı ifade ediyor.

Heteredoks ekonomi ise tam tersi Ortodoks ekonomi politikasıyla çelişen radikal bir yaklaşım. Ortodoks ekonomide daha serbest ve girişimciyi teşvik eden politikalardan bahsedilirken, heteredoks ekonomide daha yönlendirmeci devlet politikalarından söz edilmektedir. Peki, Ortodoks ve Heterodoks ekonomi politikası arasındaki fark nedir? İşte Ortodoks ve heteredoks ekonomi yaklaşımları arasındaki farklar…

ORTODOKS EKONOMİ NE DEMEK?

Ortodoks ekonominin ne olduğuna bakmadan önce bu kelimenin ne anlama geldiğini bilmek gerekiyor. Herkes tarafından Ortodoks, bir inanç ve dini terim olsa da kelimenin kökenlerine baktığımızda ‘gerçek, doğru olan ve inanılan’ anlamlarına geldiğini söyleyebiliriz.

Ortodoks ekonomi ise iktisatta geleneksel olarak kabul görmüş yaklaşım ve uygulamaları ifade ederken kullanılıyor. Bir ana akım yaklaşımı olan Ortodoks ekonomi politikası, serbest ekonomi modelini savunur ve bütün politika araçlarının da buna göre tasarlanmasını ister.

HETEREDOKS EKONOMİ DE DEMEK?

Hetero, köken olarak ‘farklı olan’ anlamına gelir. Heteredoks ekonomi politikası, geleneksel kabul görmüş yaklaşım ve uygulamaları içermez. Bunun tam tersi olarak heteredoks ekonomide farklı yollar izlenir.

Heteredoks iktisat, “tarih-kurumlar- sosyal yapı bağı” ile ilgilenir. Heteredoks politikada daha yönlendirmeci devlet politikaları tercih edilir. Bu modelde dış ticarette tarifeler yolu ile fiyatlar yönlendirilip baskılanmaya çalışılır.

ORTODOKS VE HETEREDOKS EKONOMİ POLİTİKALARI ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Ortodoks ekonomi politikası daha genel kabul görmüş, geleneksel doktrinleri baz alır. Heteredoks ekonomi politikasında ise daha çok enflasyonu baskılamak amaçlı bütçe açıkları oluşturmak amaçlanır. Ortodoks politikada liberal bir serbest ekonomiden bahsedilirken, heteredoks politikada fiyatları baskılayan bir yapıdan bahsedilebilir. Ortodoks ekonomi politikasının uzun vadeli, heteredoks ekonomi modelinin ise kısa vadeli çözümler sunduğu söylenebilir.

Heteredoks ekonomi, Marksist öğretiden gelir. Genel odak noktasını büyütmeyi amaçlar. Yani bireysel harcama teşvikleri, kamu harcamalarının devam etmesi ve kredi ucuzlaması gibi sistemler bu amaç için kullanılır. Öte yandan enflasyonu bastırmak için de merkezi fiyat kontrolleri yapar, ücretleri sabitler ve dış ticarete bir sınır koyar. Buradaki asıl amaç fiyatları kontrol altında tutmaktır.

Ülkemizde bir dönem heteredoks ekonomi politikası uygulandı ama başarılı olamadı. Kira sınırlandırması, fiyat denetimi gibi uygulamalara geçiş yapıldı. Fakat bu yaklaşım kısa ömürlü oldu ve kalıcı bir başarı sağlayamadı.

Ortodoks ekonomide arz talep dengesine bağlı olarak liberal bir piyasa bulunur. Fakat Ortodoks sistemde piyasaya müdahale edildiği de olmaktadır. Ortodoks ekonomide bir miktar merkezi müdahale söz konusu. Buna örnek olarak ise ülkenin para birimini kaybetmesi ile devlet tarafından alınan faiz önlemleri, yatırım teşvikleri sayılabilir.

Günümüzde Ortodoks ve heteredoks ekonomi politikalarının iç içe geçtiğinden söz etmek mümkün. Bazı ülkeler bu iki ekonomi politikasını da içeren karma ekonomi modelini kullanmaktadır. Fakat kanıtlanmış olan ve belirli neden-sonuç ilişkisine dayanan ortodoks doktrinlerin daha sağlıklı olduğunu söylemek mümkün.