Konya'nın Ateşle Yazılan Sır Durağı!

Konya’nın neredeyse her mahallesinde tarihten iz taşıyan türbe ve mezarlar bulunuyor. Maneviyatı bu kadar güçlü olan şehirde, ne yazık ki birçok önemli türbe geniş kitleler tarafından bilinmiyor. Konya’nın simgelerinden Mevlânâ’nın aşçısı olarak tanınan ve “Ateşbaz” lakabıyla anılan Şemseddin Yusuf’un türbesi de bunlardan biri.

Yeni Meram Yolu üzerinde, Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesinin arkasında yer alan ve adını türbeden alan semtte bulunan Ateşbaz Veli Türbesi, geçmişten bugüne önemli bir ziyaret merkezi olmayı sürdürüyor. Bir zamanlar Eski Meram Yolu’nun tam önünden geçtiği bu yapı, Selçuklu türbe mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyor.

Türbe; mahzen, gövde ve külâh olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Mahzen ve gövde bölümü kesme taşla, üzerindeki piramidal külâh ise tuğla örgüyle inşa edilmiş. Sandukanın bulunduğu bölüm, toprak seviyesinin altında yer alırken gövde kısmı dışarıdan sekizgen, içeriden kare planlı bir yapıya sahip. Güney cephesindeki ziyaret penceresi türbeye ayrı bir karakter kazandırıyor.

Dış cephesine yerleştirilen mermer kitabe ise şu ifadeleri taşıyor:

“Bu kabir, sa’îd, şehîd, merhûm, millet ve dinin güneşi, 684/1285 yılı Recebinin ortalarında Allah’ın rahmetine kavuşan İzzeddin-oğlu Yusuf Âteşbâz’ındır. Allah bağışlasın.”

Gövdenin üst kısmında, içerideki kabri sembolize eden ikinci bir sanduka bulunuyor. Türbenin iç duvarları çeşitli hat levhalarıyla süslü. Yapının külâh bölümünün tepesinde ise mermerden yapılmış hilal tasvirli bir alem yer alıyor.

Türbenin batısında bulunan zaviye, yıllar boyunca misafirlerin ağırlandığı, sohbet, sema ve zikir meclislerinin kurulduğu mübarek bir mekândı. Çelebi Abdüssamet döneminde inşa edilen ilk zaviye harap olunca, 1897’de postnişin Abdülvahit Çelebi tarafından yenisi yaptırıldı. Bugün hâlâ ayakta olan yapı, sade mimarisiyle dikkat çekiyor. Avlu kapısındaki kitabe ise Mesnevihan Sıtkı Dede’nin dizelerini taşıyor.

Günümüzde hâlâ yoğun ziyaret alan türbe, Konya’nın maneviyat durakları arasında özel bir yere sahip.

ATEŞBAZ VELİ KİMDİR?

Mevlânâ’nın çağdaşı olan Şemseddin Yusuf, babası İzzeddin’in adıyla anılan bir derviştir. Dergahta yetişmiş, kerametleri ve hizmetiyle ün kazanmış, bu nedenle “Ateşbaz” olarak anılmıştır. Rivayete göre bir gün dergâhın mutfağında odun kalmayınca Mevlânâ ona “Yemeği ayaklarının ateşiyle pişir” demiş, o da emre uyarak parmaklarından çıkan ateşle yemeği pişirmiştir. Bu menkıbe, onun adını asırlardır yaşatan en bilinen anlatılardan biridir.

Bugün hem mimarisi hem de geçmişiyle dikkat çeken türbe, Konya’nın saklı değerleri arasında öne çıkmaya devam ediyor.