Mevleviliğin Bilinmeyenleri Konya'da Anlatıldı! Öğrenciler O Ayrıntıya Çok Şaşırdı!

Selçuk Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÖMER) öğrencileri, Mevlana Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nuri Şimşekler’in verdiği özel konferansta bir araya geldi. Farklı coğrafyalardan ve kültürlerden gelerek eğitimlerini Konya’da sürdüren öğrencilere hitap eden Şimşekler, Mevlevilik kültürü, bu kültürün Osmanlı tarihindeki yeri ve Sema ayininin bilinmeyen yönleri üzerine kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi.

"MEVLANA  ASLINDA SİZİN  HEMŞEHRİNİZ"

Konuşmasına Konya'nın "Belde-i Muhayyere" ve "Medinetü’l Evliya" (Evliyalar Şehri) sıfatlarına vurgu yaparak başlayan Prof. Dr. Şimşekler, salondaki uluslararası çeşitliliğe dikkat çekti. Şimşekler, Afganistanlı öğrencilere Mevlana'nın doğum yeri olan Belh şehrini, Özbekistanlı öğrencilere ise Mevlana'nın eşinin memleketi olan Semerkant'ı hatırlatarak şu ifadeleri kullandı: "Mevlana aslında sizin hemşehrinizdir” dedi.

Mevlana’nın eserlerinin dil yapısına da değinen Şimşekler, Mesnevi'nin büyük çoğunluğunun Farsça olduğunu, ancak Arapça ve Türkçe'nin yanı sıra dönemin Anadolu halkıyla iletişim kurabilmek adına Rumca (Eski Yunanca) beyitlerin de eserlerinde yer aldığını belirtti. Şimşekler, bu durumun Mevlana'nın çok kültürlü ve kapsayıcı yapısının en büyük göstergesi olduğunu ifade etti.

"YILAN CANI, KÖTÜ ARKADAŞ İMANI ALIR"

Konferansın en dikkat çeken bölümlerinden biri, dostluk ve arkadaşlık üzerine verilen nasihatler oldu. Mevlevilik geleneğindeki "Dostlarla bir olduktan sonra hiçbir işte güçlük yoktur" ifadesini paylaşan Şimşekler, Mevlana'nın Mesnevi'sinden şu çarpıcı örneği verdi: "Mevlana diyor ki; 'Allah’a and olsun ki kötü arkadaş, kötü yılandan daha kötüdür.' Neden? Çünkü zehirli yılan insanın sadece bu dünyadaki canını alır. Ancak kötü arkadaş, insanın hem dünyasını hem de ahiretini mahveder. Bu yüzden dost seçimi hayati önem taşır” dedi.

FATİH SULTAN MEHMET ve MEVLEVİLİK

Mevleviliğin Osmanlı İmparatorluğu nezdindeki stratejik ve manevi önemine de değinen Şimşekler, İstanbul'un fethinden hemen sonra yaşanan tarihi bir detayı paylaştı. Fatih Sultan Mehmet'in, fetihten yaklaşık 10 yıl sonra İstanbul'da bir Mevlevihane açılması ve burada Mesnevi okunup Sema edilmesi için vakıf kurduğunu belirten Şimşekler, Mevleviliğin Macaristan'dan Mısır'a, Kırım'dan Bosna'ya kadar geniş bir coğrafyaya bu sayede yayıldığını anlattı.

SEMA'NIN BİLİNMEYEN SEMBOLLERİ: "OL" EMRİ VE İLAHİ NEFES

Konferansın son bölümünde Sema ayininin sembolik anlamlarını detaylandıran Şimşekler, ayindeki enstrümanların ve hareketlerin rastgele seçilmediğini vurgulayarak şu bilgileri aktardı:

Ney Sesi: İnsanın yaratılışında Allah'ın "Ona ruhumdan üfledim" (Hicr Suresi) ayetini, yani İlahi nefesi temsil eder.

Kudüm Sesi: Duyulan "tık, tık" sesleri, Allah'ın kainatı yaratırken verdiği "Ol" (Kun fe yekun) emrinin yankısını simgeler.

Semazenin dönüşü dört aşamadan oluşur;

Birinci Selam: Yaratıcının büyüklüğünü kavrama.

İkinci Selam: Yaratılışa duyulan hayranlık.

Üçüncü Selam: "Fenafillah" (Allah'ta yok olma) makamı.

Dördüncü Selam: Kulluğa dönüş ve hizmet.”

Büyük bir dikkatle takip edilen konferansın son bölümünde öğrenciler, Mevlevilik kültürü ve Mesnevi’ye dair merak ettikleri soruları  Şimşekler’e yöneltme fırsatı buldu. Türkçeyi ve Türk kültürünü yerinde öğrenmek amacıyla Konya’da bulunan uluslararası gençlerin yoğun ilgi gösterdiği program, karşılıklı iyi dileklerin sunulması ile sona erdi.