Nafakada ezber bozuldu! Artık şartları taşıyan erkeğe de ödenecek!
Son günlerde kamuoyunda geniş yankı uyandıran bir mahkeme kararı, nafaka tartışmalarını yeniden gündemin üst sıralarına taşıdı. Bir boşanma davasında mahkeme, tarafların ekonomik koşullarını esas alarak alışılmışın dışında bir karara imza attı. İşsiz olduğunu beyan eden erkek eş lehine aylık 5 bin lira tedbir nafakasına hükmedildi.
Son günlerde kamuoyunda geniş yankı uyandıran bir mahkeme kararı, nafaka tartışmalarını yeniden gündemin üst sıralarına taşıdı. Yerel bir mahkeme, boşanma davası sürecinde işsiz olduğunu beyan eden erkek eş lehine aylık 5 bin lira tedbir nafakasına hükmetti. Karar, özellikle “nafaka yalnızca kadınlara ödenir” algısının yaygın olduğu toplumda yoğun tartışmalara neden oldu.
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Avukat Asiye Çakır, söz konusu kararın kamuoyunda yarattığı şaşkınlığın aksine, hukukçular açısından sürpriz olmadığını vurguladı. Çakır’a göre bu karar, Türk Medeni Kanunu’nun lafzına ve Anayasa’daki eşitlik ilkesine uygun, hatta gecikmiş bir uygulama niteliği taşıyor.
“Kanun Kadın-Erkek Ayrımı Yapmıyor”
Avukat Asiye Çakır, Medeni Kanun’un nafaka konusunda cinsiyet temelli bir ayrım içermediğinin altını çizdi. Kanuna göre tedbir nafakası ya da yoksulluk nafakasının, kadın ya da erkek fark etmeksizin, maddi olarak yoksulluğa düşen tarafa bağlanabildiğini hatırlatan Çakır, şunları söyledi: “Medeni Kanun’da ‘nafaka kadına verilir’ diye bir düzenleme yok. Açıkça, boşanma sürecinde ya da sonrasında maddi olarak düşkün duruma düşen taraf lehine nafakaya hükmedilebileceği belirtiliyor. Bu nedenle işsiz erkeğe nafaka bağlanması, hukuken son derece mümkün ve meşru bir durum.”
-Avukat Asiye Çakır-
Çakır’a göre özellikle 2017 ve 2018 yıllarında Yargıtay, bu konu üzerinde yoğun biçimde çalıştı ve erkek lehine nafaka bağlanmasının hukuki altyapısı net biçimde ortaya konuldu. Ancak buna rağmen uzun yıllar boyunca yerel mahkemelerde bu taleplerin çoğu kabul görmedi.
Toplumun algısı baskın oldu
Bu durumun temel nedenlerinden birinin toplumsal kabuller olduğuna dikkat çeken Çakır, geçmişte erkeğin “ailenin geçimini sağlayan”, kadının ise “erkeğin gelirine muhtaç” olduğu yönündeki bakış açısının mahkeme kararlarına da yansıdığını ifade etti. Avukat Çakır, “Son 10 yılda kadınların iş hayatındaki yeri ciddi biçimde değişti. Kadınlar artık yalnızca çalışmakla kalmıyor, birçok durumda erkek eşten daha iyi gelir elde edebiliyor. Maddi dengeler değişti ama bu değişim mahkeme kararlarına hemen yansımadı. Şimdi ise mahkemeler Anayasa’nın eşitlik ilkesine daha uygun kararlar vermeye başladı.” şeklinde konuştu.
Tedbir Nafakası Nedir, Neye Göre Bağlanır?
Gündemdeki kararın yoksulluk nafakası değil, tedbir nafakası olduğuna dikkat çeken Çakır, iki nafaka türü arasındaki farkı da ayrıntılı şekilde anlattı. Tedbir nafakasının, boşanma davası devam ederken maddi olarak zor duruma düşen tarafın geçimini sağlamak amacıyla bağlandığını belirten Çakır, bu nafaka türünde kusur aranmadığını vurguladı. Yani taraflardan hangisinin evliliğin bitiminde kusurlu olduğuna bakılmaksızın, maddi durumu zayıf olan tarafa tedbir nafakası bağlanabiliyor. Söz konusu dosyada da kadın tarafın ticaretle uğraştığı ve düzenli gelirinin bulunduğu, erkek tarafın ise işsiz olduğu gerekçesiyle nafaka kararı verildi.
Yoksulluk nafakası ise boşanma davası kesinleştikten sonra gündeme geliyor. Bu nafaka türünde, nafaka alacak kişinin evliliğin bitiminde kusursuz ya da karşı tarafa göre daha az kusurlu olması şartı aranıyor. Ayrıca nafaka talep eden tarafın, boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olması gerekiyor. Çakır, dava sonunda erkek tarafın kusursuz ya da daha az kusurlu olduğunun tespit edilmesi ve maddi durumunun hâlâ düzelmemesi halinde, kadın tarafın ekonomik olarak üstün olması durumunda yoksulluk nafakasının da erkek lehine bağlanabileceğini belirtti.
Nafaka Ne Zaman Kalkar?
Tedbir nafakasının süresiz olmadığını vurgulayan Çakır, bu nafakanın her aşamada kaldırılmasının talep edilebileceğini söyledi. Eğer nafaka alan taraf maddi durumunu düzeltir ve bu durum belgelerle ispatlanırsa, mahkeme tedbir nafakasını kaldırabiliyor. Nafakanın ödenmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar konusunda da bilgi veren Çakır, icra yolunun en temel yöntem olduğunu ifade etti. Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda maaş haczi, taşınır ve taşınmaz mallara haciz, banka hesaplarının bloke edilmesi gibi yollarla tahsilata gidilebiliyor. Ayrıca kanuna göre, nafakanın üç ay üst üste ödenmemesi halinde, nafaka borçlusu hakkında tazyik hapsi uygulanabiliyor.
İşsizlik Şart Değil, Maddi Düşkünlük Esas
Tedbir nafakası için mutlaka işsiz olma şartı aranmadığını belirten Çakır, gelirler arasında ciddi bir dengesizlik olması halinde de nafakaya hükmedilebileceğini söyledi. “Mahkeme burada kişinin cebindeki paraya değil, yaşam standartlarının ne kadar gerilediğine bakar” diyen Avukat Çakır, maddi düşkünlüğün esas kriter olduğunu dile getirdi.
Sınırsız Nafaka Tartışması ve 2026 Planı
Öte yandan, kamuoyunda uzun süredir tartışılan süresiz yoksulluk nafakası konusunda da önemli bir gelişmenin gündemde olduğunu aktaran Çakır, 2026 yılının mart ayında Meclis’te bu konuda düzenleme yapılmasının beklendiğini ifade etti. Taslak çalışmaya göre; 3 yıl evli kalanlara 5 yıl, 5 yıl evli kalanlara 7 yıl, 10 yıl evli kalanlara ise 12 yıl nafaka ödenmesi planlanıyor. Bu sürenin sonunda nafaka kesilecek, ihtiyaç halinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sosyal inceleme yapılacak ve gerekli görülürse devlet tarafından destek sağlanacak.
Son olarak kadın-erkek eşitliği vurgusu yapan Avukat Asiye Çakır, kadınların ekonomik olarak güçlendiği bir toplumda bu tür kararların doğal karşılanması gerektiğini belirtti. Çakır, “Pozitif ayrımcılık istemiyorsak, eşitliğin getirdiği sorumlulukları da kabul etmeliyiz. Maddi gücü olan tarafın, dava sürecinde diğer tarafa destek olması hakkaniyet gereğidir. Kadın ya da erkek fark etmez.” dedi. Çakır, hukuki sorunlarla karşılaşan vatandaşlara da önemli bir çağrıda bulunarak, kulaktan dolma bilgilerle değil, mutlaka bir hukukçudan profesyonel destek alarak hareket edilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Bakmadan Geçme
