KENDİNE HİZMET EDEN YANLILIK
Günlük yaşamda insanlar bazı davranışlarının sebeplerini açıklarken birtakım temel atıf hataları kullanırlar.Yani nedensel yüklemelerle olayları değerlendirirler.Bunlardan bir taneside kendine hizmet eden yanlılıktır.
Kendine hizmet eden yanlılık, kişilerin olayları yorumlamada başarıları kendine atfetme, başarısızlıkları ise kendi sorumluluğu olarak görmeme, bunları dış etkenlere atfetme eğilimidir.
Yani, kişinin başına gelen olumlu olayları kendi kişiliğine, kişisel yetenek ve becerilerine, olumsuz olayları ise kendisi dışındaki faktörlere yüklemesidir.Mesela herkesin öğrencilik yıllarından bildiği atfetme, iyi notu her zaman öğrenci alır, kötü notu ise öğretmen verir.
Bu örnekte olduğu gibi kişiler başarıları içsel faktörlere, başarısızlıkları dışsal faktörlere atfetmesi aslında benlik değerini korumak için başvurduğu bir stratejidir.
Bireyler kendi güçlü yönlerini vurgulayarak olumlu bir kendilik algısı oluştururken olumsuz durumları ise başkalarına yükleyerek sorumluluğu üzerlerinden atarlar.Bu öz-saygıyı sürdürmek için başvurulan bir kendini aldatmadır.
Bu durum psikolojik bir savunma mekanizması olarak o an için işlev görebilir.Fakat sosyal ilişkilerde bir grub içinde veya bir takım çalışmasında olduğu zaman bu türden yanlılıklar, bireyler arası ilişkileri zorlaştırabilir.
Kişi bir ortamda kendine hizmet eden yanlılıkla hareket ederek, sadece kendi düşüncesini ve çıkarlarını gözeterek diğer kişilerin fikirlerini dikkate almaz veya onları kendi amaçları doğrultusunda manipüle edebilir.
Bu nedenle bu yanlılıktan kaçınmak, kişisel gelişim ve sağlıklı ilişkiler açısından büyük önem taşır.
Peki ne yapabiliriz ?
Öncelikle kendine hizmet eden yanlılıktan kaçınmak gerekir.Bunun yerine daha objektif bir bakış açısı ve eleştirsel düşünce geliştirilebilir.Kişinin kendine dair farkındalık kazanması ve kendi zayıflıklarını görmesi, bunlarla yüzleşmesi hem bireysel farkındalığı artırır, hem de çevredeki insanlarla daha sağlıklı ilişkiler kurmasını sağlar.
