7 kişinin öldüğü havai fişek fabrikasındaki patlamanın üzerinden 5 yıl geçti

Yukarıçalıca mevkisinde yaklaşık 15 dönüm arazide kurulu fabrikada 3 Temmuz 2020'de saat 11.15'te meydana gelen patlamanın üzerinden 5 yıl geçti.

Olay yerine 50 kilometre mesafedeki kentin birçok noktasından duyulan patlama nedeniyle fabrikanın iki yakasında bulunan Yukarıçalıca ve Akarca mahallelerindeki evlerin camları kırıldı, kapılar eşiklerinden ayrıldı, çatı ve tavanlarda açılmalar meydana geldi. Mahallelerdeki ekinler de savrulan küller nedeniyle zarar gördü.

Sağlık, UMKE, AFAD, itfaiye, jandarma ve polisten oluşan 713 personel, 182 araç, 2 arama köpeği, 2 ambulans helikopter, 2 söndürme helikopteri ve 1 söndürme uçağı görevlendirilen olayda 7 kişi yaşamını yitirdi, 127 kişi yaralandı. Havva Çelik, Sabahattin Tepeçınar, Halis Yılmaz, Muhammet Seyfi Çanakçı, Erhan Ateş ve Muhammet Aygün'ün cenazesi Sakarya'da, Ramazan Kor'un cenazesi Çorum'da toprağa verildi.

Jandarma Genel Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha Timi (PAMİT) personelince bölgedeki patlayıcı maddeleri tahliye ve imha işlemi yürütüldü. Zaman zaman kontrollü patlatmaların gerçekleştirildiği bölgede, fabrika çevresindeki köylerde cami hoparlörlerinden duyuru yapılarak vatandaşlar önceden bilgilendirildi.

PATLAMA NEDENİYLE 5 ÇUKUR OLUŞTU

İlgili bakanlıkça fabrikaya ait 180 dönümlük alanın sanayi imarı resen iptal edildi. Sakarya Valiliği de fabrikanın ruhsatının iptalini kararlaştırdı.

Patlama büyüklükleri, sayısı ve zamanlarının belirlenmesi amacıyla 11 kişiden oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık bilirkişi raporunda, yaklaşık 30 ton TNT'ye eş değer 12,6 ton piroteknik malzemenin 6 kez infilak ettiği belirtildi.

En büyük patlayıcı miktarının 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT'ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu bildirilen raporda, patlamanın etkisiyle 17 metre, 11 metre, 10 metre ve 4 metre çapında çukurlar oluştuğu bilgisi verildi.

Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Laboratuvarı'nda incelenen numuneler üzerindeki kimyasal analizlerde patlayıcı maddeye rastlanmadı. Yine numunelerde yangını başlatıcı veya hızlandırıcı petrol türevi de belirlenemedi. İlk incelemeye göre, olay kaza sonucu meydana geldi, saldırı ve sabotaja yönelik bulgu tespit edilmedi.

YARGI SÜRECİ

Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığının koordinesinde soruşturmayı yürüten Hendek Cumhuriyet Başsavcılığının talimatıyla gözaltına alınan sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö. ve Hasan Ali V. ile iş güvenliği uzmanı Aslı B. 7 Temmuz 2020'de tutuklandı.

Başsavcılığın talimatıyla fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. de jandarma ekiplerince gözaltına alındı. Hendek Adliyesi'nde 8 Temmuz 2020'de hakim karşısına çıkarılan şüphelilerden Yaşar C. tutuklandı, Ali Rıza Ergenç C. adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Cumhuriyet Başsavcılığınca, fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. ile Asiye A, Erşan Ö, Hasan Ali V, Aslı B. ve Ahmet Ç. hakkında "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçlamasıyla 2 yıl 8'er aydan 22 yıl 6'şar aya kadar hapisle cezalandırılması talebiyle hazırlanan 27 sayfalık iddianame, 1. Ağır Ceza Mahkemesince 23 Ekim 2020'de kabul edildi.

Davanın 28 Şubat 2022'de görülen karar duruşmasında mahkeme heyeti, "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan sanıklar Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C'yi 16 yıl 3'er ay, Hasan Ali V'yi 12 yıl 6 ay, "taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan Erşan Ö, Asiye A, Aslı B. ve Ahmet Ç'yi 6 yıl 8'er ay hapis cezasına çarptırdı. Heyet, tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak Hasan Ali V'nin tahliyesine karar verdi.

Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesinin kararı hukuka uygun bulmasının ardından taraf avukatları, Yargıtaya temyiz başvurusunda bulundu. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, davada aralarında fabrika sahiplerinin de bulunduğu 7 sanığa verilen hapis cezalarına ilişkin onama ve bozma kararları aldı.

Yüksek mahkeme, Ali Rıza Ergenç C. hakkındaki kararı eylemin sanık tarafından gerçekleştirildiğinin saptanması, vicdani kanının dosyadaki belge ve bilgilerle uyumlu kesin verilere dayandırılması, eyleme uyan suç vasfı ile yaptırımların doğru belirlenmesi dolayısıyla temyiz istemlerinin reddine ve hükmün onanmasına karar verdi.

Yargıtay, Yaşar C. hakkındaki kararı ise eylemin "olası kastla öldürme" ve "olası kastla yaralama" kapsamında değerlendirilmesi gerekirken mevcut delil durumuna uygun düşmeyen yetersiz gerekçelerle "bilinçli taksirle öldürme" suçundan hüküm kurularak suç vasfında yanılgıya düşülmesi sebebiyle bozdu.

12. Ceza Dairesi, sanık Hasan Ali V. hakkındaki kararı da orantılılık ilkesine aykırı şekilde az ceza tayin edilmesi, sanıklar Asiye A, Ahmet Ç, Erşan Ö. ve Aslı B. hakkındaki hükmü ise yetersiz gerekçelerle "basit taksirle öldürme" suçundan hükümler kurularak suç vasfında yanılgıya düşülmesi nedeniyle hukuka uygun bulmadı.

SANIKLAR TEKRAR HAKİM KARŞISINDA

Yargıtayın bozma kararının ardından 6 sanığın tekrar yargılanmasına başlandı.

Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 15 Mayıs'ta görülen duruşmada, sanık ve müdafileri, Yargıtayın ilamını kabul etmediklerini belirterek, mahkemenin kararında direnmesi talebinde bulundu. Müşteki ve avukatları ise Yargıtayın bozma ilamına uyulmasını ve sanığın tutukluluk halinin devamını istedi.

Görüşünü açıklayan cumhuriyet savcısı da mahkemenin kararında direnmesini, sanıkların ilk verilen karardaki suçlardan cezalandırılmasını ve Yaşar C'nin tutukluluk halinin devamını talep etti.

Mahkeme heyeti, sanık Yaşar C'nin tutukluluk halinin devamına karar vererek duruşmayı erteledi.

14 Temmuz'da görülecek duruşmada, mahkeme heyetinin Yargıtayın ilamına uyulması kararını verdiği takdirde esas hakkındaki hükmünü açıklaması bekleniyor.

BİLİRKİŞİ RAPORU İLE MEVZUATA AYKIRILIKLAR GEREKÇELİ KARARDA YER ALDI

Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesince açıklanan 312 sayfalık gerekçeli kararda, esas hakkındaki mütalaa, savunmalar, müşteki beyanları, tanık ifadeleri, bilirkişi raporları ve hukuki değerlendirme yer aldı.

Fabrikada patlamaya neden olabilecek unsurların ateş, kıvılcım, statik elektrik, sürtünme, darbe, sıcak yüzeyler ve benzerleri olduğu bildirilen gerekçede, şu ifadeler kullanıldı:

"Patlamanın bu denli büyük etki yaratmasının sebebi olarak başlıca 'Çin Mahallesi'nde usule aykırı olarak yapılan barut üretimi ve depolanması olduğu tartışmasızdır. Barut üretimi, üretim öncesinde fabrika adına yapılan başvuruları, başvurudaki eksiklere rağmen barut üretiminin yapılması, ruhsatsız olarak yapılan 3 ayrı binada piroteknik malzeme olan misketlerin depolanması gibi hususlar ayrıntılı olarak izah edilmiştir. Patlamadan önce yaklaşık 1,5 yıl kadar Çinli Yang ustanın gösterdiği tarifle barut üretiminin denendiği, 3-4 ton kadar barutun üretildiği ve depolandığı, üretilen barutun büyük kısmının fabrikadaki diğer ürünlerin üretiminde harcandığı, son olarak 'Çin Mahallesi'ndeki binalarda 700-800 kilogramlık barutun kaldığı, yine patlamadan önceki aylarda yurt dışına gönderilecek siparişlerin depolarda muhafaza edildiği anlaşılmıştır."

Gerekçeli kararda, bilirkişi raporu ile fabrikadaki mevzuata aykırılıklar nedeniyle fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C'nin asli, diğer sanıkların ise tali kusurlu olduklarının kabul edildiği kaydedildi.