Bu hafta sizlere Konya’nın üçüncü büyük mezarlığı olan Hacı Fettah Mezarlığı’na ismini veren Hacı Abdülfettah Çavuş’tan bahsetmek isterim.
Mezarlığın kuzeydoğusunda yer alan Hacı Fettah Camii, kitabeye göre Konyalı Hacı Abdülfettah Çavuş ve oğlu Hacı Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Ölümlerinin ardından 1131/1718 yolunda buraya defnedildikleri için mezarlığın da bu tarihlerden itibaren oluşmaya başladığı düşünülebilir. Mezar taşlarındaki tarihler ve elde toplanan veriler ışığında bu mezarlığın tarihinin 13. yüzyıl başlarına uzandığını söyleyebiliriz. Fakat üzerindeki yazıları tahrip olmuş ya da toprağa gömülmüş olan taşlar dikkate alındığında bu tarihin daha da gerilere gitmesi mümkündür. Mezarlığın içerisinde pek kıymetli zatlar medfundur.
Resmî belgeler ışığında Konya’nın Hoşhan Mahallesi’nden olduğu bilinen Hacı Abdülfettah Çavuş’un(Hacı Fettah), doğum tarihi bilinmemekle birlikte 1600’lü yılların ortalarında doğduğu tahmin edilmektedir. Babası Hacı Mustafa Efendi, dedesi ise Ahmet Efendi’dir. Abdülfettah Çavuş, daha önce Bali Beşe tarafından yaptırılıp zamanla harap olan mescidi yeniden ihya ettiği mescide minber ilavesiyle camiye dönüştürmüştür. İnşa ettirdiği Fettahiye Medresesinden başka Lalebahçe semtinde bir mescidi genişleterek minber koydurmuş, ilaveten bu mescidin yanına bir de mektep yaptırmıştır. Abdülfettah Çavuş yaptırdığı bu hayır eserlerine pek çok da vakıf tahsis ettirmiştir. Osman, Abdullah, Sakine ve Meryem adında dört evladı vardır. Abdülfettah Çavuş, kendisi gibi yeniçeri olan oğlu Abdullah’ı da vakıflarına mütevelli tayin etmiştir. (Mustafa Ataman yaptığı araştırmasında ise Abdullah’ın oğlu değil kardeşi olduğu üzerinde yoğunlaşır.) Mehmet Ali Uz ise çalışmasında Hacı Abdülfettah’ın soyunun Konya ve Gümülcine’de devam ettiğini söylemiştir.
Hacı Fettah oğlu Abdullah ile birlikte bilinmeyen bir nedenle 1718-19 yılında idam edilmiştir. Mezarları Hacı Fettah Cami’nin doğusunda yer almaktadır.
Hacı Fettah’ın kabir taşındaki kitabenin üst kısmında:
“Ölüm bir şerbettir herkes onu içer.
Ölüm bir attır herkes ona biner.
Kabir bir sayebândır (gölgeliktir) herkes orada oturur”
anlamında Arapça bir metin yer almaktadır.
Abdullah Çavuş’ta ise:
Eğer dünya bize baki kalaydı.
Felekten intikam almak kolaydı.
Günü gün kaydını muhkem göreydi.
Ecel aman verir olaydı.
Sahibü’l-merhum ve’l-maktul
El-hac Abdullah Çavuş Ruhuna için Fatiha.
Sene 1131.
Şehrimizde bulunan büyüklerimizin kıymetlerinin bilip himmetlerine lâyık olabilmek duası ve ruhaniyetlerine birer Fatiha hediye etmek temennisiyle.
Sevgi ve saygı ile…
