Alerji testi çocuklarda ne zaman yapılmalı?

Mevsimsel nezle, egzamaya eşlik eden inatçı kaşıntı veya belirgin gıda reaksiyonu geliştiğinde, 6 aydan büyük her çocuk alerji testiyle değerlendirilebilir. Erken tanı; suçlu proteini diyet listesinden çıkarmak, astım riskini azaltmak ve büyüme geriliğini önlemek için avantaj sağlar. Bebek cildi hassas olduğu için hekim genellikle kan bazlı spesifik IgE testini tercih eder; bu yöntem, enjeksyon yerine birkaç damla kanla net sonuç verir, anne-baba kaygısını da en aza indirir.

Alerji testi öncesi antihistaminik kesmek zorunlu mu?

Deri prick testinde, alerjen enjeksiyonundan sonra kızarıklık çapı ölçülür. Antihistaminikler bu tepkiye engel olur ve "yalancı negatif" verir. İlacı beş ila yedi gün önce bırakın. Kan örneğiyle yapılan spesifik IgE veya komponent testi, kullanımı kesmekte zorlanan kronik ürtiker hastalarına önerilir. Bu analiz antihistaminikten etkilenmez ve sonuçları korur.

Pozitif alerji testi çıkan biri tüm temasından vazgeçmeli mi?

Duyarlılık tespit edilse bile belirtiler hafifse, çoğu zaman maruziyeti "tam eliminasyon" yerine azaltmak yeterlidir. Örneğin, acar filtreli yatak kılıfı, sık yıkama ve HEPA filtreli süpürge, ev tozu alerjisine neden olabilir. Özellikle çocuklarda gereksiz kısıtlamalar beslenme dengesini bozabilir. Bu nedenle, alerji testi sonuçları alerji-immünoloji uzmanları tarafından değerlendirilmeli ve dozajlı bir yaşam planı hazırlanmalıdır.,

Check up programı hangi sıklıkla tekrar edilmeli?

Sağlıklı erişkinler için yılda bir genel check up erken tanı şansı sunar; hipertansiyon, ateroskleroz veya diyabet öyküsü olanlarda hekim aralığı altı aya indirebilir. Check up sonuçları normal gelmiş olsa bile yaşam tarzı radikal değiştiğinde—örneğin kiloda %10 artış, sigara başlama veya yoğun stresli iş değişikliği—ara kontrol yaptırmak risk farkındalığını güncel tutar.

Check up raporundaki “marginal yüksek” kolesterol ne ifade eder?

Toplam kolesterol 200-239 mg/dL bandında kaldığında “marginal” etiketini alır; bu seviye, ateroskleroza giden uzun yolda erken uyarıdır. Haftada beş gün 30 dakikalık tempolu yürüyüş, doymuş yağı Akdeniz tipi yağlarla değiştirme ve uyku eksiklerini kapatma gibi adımlar üç-altı ayda değeri düşürebilir. Yaşam tarzı düzeltmesine rağmen seviye sabit kalıyorsa statin tedavisi için kardiyoloji görüşü zamanı gelmiş demektir.

Tam vücut check up paketine tam BT taraması ekletmeli miyim?

Bilgisayarlı tomografi, yüksek radyasyon dozu nedeniyle yalnızca tıbbi endikasyon varsa yapılmalıdır. Ailede erken akciğer kanseri öyküsü, uzun yıllar günde bir paketten fazla sigara içimi veya işyeri kimyasal maruziyeti gibi riskler yoksa, düşük doz akciğer BT’sini yıllık rutine eklemek gereksiz radyasyon yükü yaratır. Hekim kişisel risk profilini değerlendirerek “BT mi, MR mı?” kararını verir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar belirtiler vermese de bulaşır mı?

Evet. Klamidya, HPV ve HIV enfeksiyonlarının büyük kısmı ilk aylar sessiz seyreder; kişi kendini sağlıklı hissederken partnerine patojeni aktarabilir. Bu nedenle prezervatif kullanımı, ilişki başlamadan önce çift test paketlerinin yaptırılması ve negatif sonuçlar alınana kadar korunma alışkanlığının sürdürülmesi altın kuraldır. Belirtisiz bulaş zincirini ancak rutin tarama kırabilir.

CYBH testi pozitif çıkarsa partnerime nasıl yaklaşmalıyım?

Damgalayıcı dilden kaçınıp “Bu sonucu birlikte çözeceğiz” mesajı vermek ilişkide güveni korur. Tanı konulan kişi tedaviye hemen başlamalı, sağlık profesyoneli gözetiminde partner bildirim formu doldurulmalı ve partner de test-tedavi sürecine dahil edilmelidir. Karşılıklı şeffaflık, tekrar enfeksiyon döngüsünü keser ve duygusal yıkımı en aza indirir.

Korunmasız temastan sonra acil CYBH önlemleri nelerdir?

İlk 72 saat içinde HIV için PEP (profilaksi) başlanabilir; hekime ne kadar erken başvurulursa etkinlik o kadar artar. Aynı görüşmede hepatit B için aşı/immünglobulin, gebelik riskine karşı ertesi gün hapı ve temel panel testleri planlanır. Altı hafta sonra tekrar test, üç ay sonunda kesin sonuç alınır. Bu “A-B-C” şeması—Acil önlem, Başlangıç tarama, Cevap testi—sağlık zararı ve anksiyeteyi minimalde tutar.