Burcu Çiçek Yağcı
Çocuğun Duygusal Gelişimine Nasıl Sağlıklı Katkıda Bulunabiliriz?
Duygusal beceriler çocuğun duyguları tanıması, kendisinin ve başkalarının duygularını anlaması, ifade etmesi, duygularını düzenlemesi ve ortama uygun hale getirmesi gibi yetenekleri kapsar.
Çocuğun duygusal gelişiminin ilk adımı önemlidir. Duygusal gelişimde doğar doğmaz güven duygusunu verebilmek, ilerleyen zamanlarda sosyal ve duygusal gelişiminin temelini oluşturur. Güven, özellikle çocuklarda duygusal gelişim için ilk sağlanması gereken unsurdur. 0-2 yaş güvenli bağlanması gerçekleşen çocukların duygularını ifade edebilmesi daha kolay ve sıradan bir şekilde gerçekleşebilir. Güvenli bağlanmanın olmadığı ya da zayıf kaldığı durumlarda ise çocuğumuzun duygusal gelişimine katkıda bulunmak için neler yapmalıyız?
-Yardımlaşmayı ve paylaşmayı pekiştirin.
Çocuğunuza yardımlaşmayı ve paylaşmayı öğretebileceğiniz birçok farklı yol bulabilirsiniz. Etrafınızda ihtiyacı olan yükünü taşıyamayan bir teyzeye yardım etmek, komşu bir şey istediğinde birlikte vermek, bastonlu bir amcayı karşıdan karşıya geçirmek gibi. Böylece çocuğunuz başkalarının hayatı üzerinde nasıl olumlu bir etkisi olduğunu görebilir. Yardım etmenin rahatlatıcı etkisi duygusal doyumuna katkı sağlayabilir.
-Çocuğunuza nasıl hissettiğini sorun.
Çocuğunuza nasıl hissettiğini sorduğunuzda verdiğiniz mesaj duyguların önemli olduğu ve onun nasıl hissettiğini önemsediğinizdir.
-Güçlü olduğu alanlara odaklanın. Çocuğunuzun olumlu yönlerini, başarılarını överken somut olarak davranışa odaklanın. Bir sınav sonucu açıklandığında önce iyi yaptığı, başardığı sorular ile ilgili konuşun. Daha sonra geliştirebileceği alanlar üzerinde durun. Sadece eksik ya da yanlış olana odaklanmayın.
-Seçim sansı ve seçimlerine saygı gösterin. Çocuklar seçim yapma şansına sahip olduklarında karşılaştıkları problemleri nasıl çözebileceklerini öğrenirler. Anne-baba olarak onun adına verdiğiniz her karar, yaptığınız her seçim onun kendisi adına karar vermesini engelleyecektir. Eğer ki o an ona bırakmayacağınız bir seçim olduğunu düşünüyorsanız, çocuğa seçenekler sunmanız gerekir. Çocuklara tercihleri hakkında konuşma ve karar verme fırsatı sağlamak, onlara düşüncelerinin ve duygularının önemli olduğu mesajını verir.
-Birlikte kitap okuyun, film izleyin. Birlikte hikâyeler okumak ya da film izlemek kişiler arası paylaşımı güçlendirmenin yöntemlerinden biridir. Hikâyelerdeki ve filmlerdeki kişilerin yaşadıkları olaylar karşısındaki tepkileri ve duyguları hakkında konuşmak, onları analiz etmek ,karşılaşabileceği durumlar ile nasıl baş ettiklerini öğrenmek için verimli bir öğrenme yöntemidir.
-Olumsuz eleştiri ve iğneleyici imalardan uzak durun. Anne-babanın çocuğunu eleştirirken kullandığı dil çok önemlidir. Kırıcı ve alay içeren olumsuz eleştiriler çocuğun özgüvenini olumsuz olarak etkileyecek kendisini yetersiz ve değersiz bir birey gibi hissetmesine neden olacaktır. Bu da hem okul başarısına hem de arkadaş ilişkilerine zarar verebilir. Daha önemlisi ebeveyn-çocuk arasındaki güven ilişkisi zedelenir. Düşünerek konuşmak ve yeni bir şeyler öğrenirken hata yapması için ona alan tanımak önemlidir. Çocukların bir birey olduğunu unutmadan haklarını gözeterek iletişim içinde olursak işimiz daha da kolaylaşacaktır. Gerektiğinde özür dileyin. Anne-baba olarak söylemek istemediğiniz bir şey söylediğinizde ya da çocuğunuzu üzecek bir davranışta bulunduğunuzda özür dileyin. Sakin bir şekilde asıl söylemek istediğinizin ne olduğunu açıklamak, özür dilemek iyi bir rol modeli olmanızı sağlar.
Böylece birsinin duygularını incittiğinizde özür dilemenin ne kadar önemli olduğu göstermiş olursunuz. Kırılsa dahi sizin özrünüz durumu telafi için önemlidir. Gerçek bir özrün dinleyenden hiçbir şey kaybetmediğini ona göstermiş olacaksınız. Çocuklarımızın emanet olduğunu hatırlayarak onlara sevgi diliyle yaklaşalım. Sevgiyi en çok hak edenin onlar olduğunu unutmadan kucaklayalım... Sevgiyle kalın…