Geçmişten günümüze kadar birçok veliyi bağrında yetiştiren Konya, ilim kandilini daima sevgi ateşiyle yakmıştır. Özündeki hoşgörü mayasında şüphesiz bu topraklarda yürüyen büyüklerin ayak izi vardır.
Konya’nın değerine değer katan bu büyüklerden biri ise 622 yılında vefat eden Mevlana’nın da yakın dostu olduğu bilinen Şeyh Esad’dır. Halk arasında Pisili Sultan olarak bilinen zad insanoğluna “öldürmemeyi, incitmemeyi, sevgiyi” öğütleyen bir düstur izlemiştir.
Pir Esat Sultan Selçuklu döneminde yaşamış, Sultan 4. Kılıçaslan zamanında 1263 yılında vefat etmiştir. Türbesi ve zaviyesi, Pir Esad mahallesinde Eski Garaj dolmuş durağının hemen yanında bulunan, Pisili Camii’nin kuzeyinde yer almaktadır.
Sultan hakkında halk arasında şöyle bir menkıbe anlatılır. Pir Esad Sultan’ın çok sevdiği bir kedisi varmış. Onu daima süt ile beslermiş. Bir gün hazret kaba hem kendisinin hem kedisinin içeceği sütü koyup üzerini kapatmış ve ayrılmış. Pir Esad evde yokken Sultan’ın üzerini kapattığı sütün olduğu yere zehirli bir yılan girmiş. Yılan kap içerisinde bulunan sütten biraz içmiş ve kalan sütün içerisine zehrini akıtmış. Hazretin haberi olmayan bu durumu kedisi görmüş. Pir Esad Sultan evine geldikten bir süre sonra kap içerisine koyduğu sütü içmek istemiş ancak kedisi hazretin yüzüne bakarak acı acı miyavlamış. Sultan sütü içmek istedikçe o sesini yükseltmiş. Sultan sütü bir daha içmek isteyince kedi sultanın elindeki tastan kendisi sütü içmiş. Süt zehirli olduğu için o anda yerde kıvrılarak ölmüş. Sultan sütün zehirli olduğunu ve kedisinin sayesinde kurtulduğu için sevinmiş ama kedisinin ölmesinden dolayı büyük bir üzüntü duymuş. Zehirlenmekten kurtulan Allah dostu Allah’a şükrederek kendisini bu yolda feda eden kedisine bir mezar kazıp defnetmiş. Vefatına yakın bir zamanda vasiyetinde kendisininde kedisinin yanına defnedilmesini istemiştir. İşte bundan dolayı kendisine ‘Pisili Sultan’ demişlerdir.
Selçuklu döneminin meşhur şeyhlerinden biri olduğu bilinen halkın ise Pisili Sultan diye andığı bu büyük veli, Hz. Mevlana’dan on yıl kadar önce vefat etmiştir. Adından da anlaşılacağı üzere, kedileri çok seven velinin vasiyeti üzerine, kedisi de sandukasının sol tarafına ve ayakucuna doğru gömülmüştür. Ecdadın “Yaradılanı Yaradandan ötürü sev.” anlayışı bi kez daha karşımıza çıkmaktadır.
Pir Esad Sultan'ın kabir taşı kitabesinin Türkçesi şöyledir:
“Rahim ve Rahman olan yüce Allah’ın adıyla. Her canlı fanidir. Ancak Allah bakidir. Bu türbe, ulu, yüksek şöhretli Şeyh, dünyada Allah’ın Velisi Şeyh Esad’ın türbesidir. Allah’ın rahmeti üzerine olsun. 622 yılında vefat etti.”
Bugün türbenin dışında herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Çevre düzenlemesi Karatay Belediyesi tarafından yapılan türbe, birçok ilden ziyaretçi almaktadır.
Pisili Baba’nın ruhuna Rahmet duasıyla…
Sevgi ve saygı ile…
